Χώρα Ψαρών

Ο οικισμός των Ψαρών, μοναδικός κατοικημένος στο νησί, είναι χτισμένος στο νοτιοδυτικό του άκρο, απέναντι από τα ακατοίκητα Αντίψαρα, σε χαμηλό υψόμετρο. Το νησί χαρακτηρίζεται από βραχώδες και ορεινό ανάγλυφο, ενώ η στρατηγική του θέση υπήρξε καθοριστική για τον έλεγχο των θαλάσσιων δρόμων και τη μακραίωνη ιστορική του πορεία. Η ταύτισή του με την ομηρική Ψυρίη επιβεβαιώνεται από αρχαιολογικά ευρήματα που μαρτυρούν κατοίκηση ήδη από την Προϊστορική Εποχή. Στην περιοχή Αρχοντίκι αποκαλύφθηκε σημαντικός μυκηναϊκός οικισμός, ενώ στη Μαύρη Ράχη έχουν εντοπιστεί λείψανα κατοικιών και ταφών των ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων. Στο πέρασμα των αιώνων, τα Ψαρά γνώρισαν ερημώσεις εξαιτίας της πειρατείας, αλλά επανεποικίστηκαν τον 18ο αιώνα από οικογένειες της Εύβοιας και της Θεσσαλίας. Η νεότερη φήμη τους συνδέεται με τη συμβολή τους στην Ελληνική Επανάσταση και την ολοκληρωτική καταστροφή τους από τον οθωμανικό στόλο το 1824.