Μέλι Οινούσσες

Το μέλι των Οινουσσών ταυτοποιείται κυρίως ως Θυμαρίσιο Μέλι, λόγω της κυριαρχίας του θυμαριού (πιθανότατα του είδους Corydothymus capitatus) στη βλάστηση του νησιού. 

Οι Οινούσσες αποτελούν ένα μικρό νησιωτικό σύμπλεγμα του Βορείου Αιγαίου, με το κύριο νησί να είναι οι Οινούσσες (ή Εγνούσα). Το νησί χαρακτηρίζεται από περιορισμένη και χαμηλή βλάστηση, τυπική των άνυδρων νησιωτικών οικοσυστημάτων. Το έδαφος είναι κυρίως βραχώδες και ξηρό, γεγονός που ευνοεί την ανάπτυξη αρωματικών φυτών και θάμνων.

Η μελισσοκομική χλωρίδα του νησιού είναι σχετικά περιορισμένη σε ποικιλία, αλλά εξαιρετικής ποιότητας. Η κυρίαρχη πηγή νέκταρος είναι το θυμάρι (Thymbra capitata), η ανθοφορία του οποίου, ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες, αποτελεί την κύρια μελιτοφορία του καλοκαιριού (τέλη Μαΐου έως μέσα Ιουνίου), προσδίδοντας στο μέλι τα μοναδικά του οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Η απουσία εντατικών γεωργικών καλλιεργειών και η σχετικά απομονωμένη θέση του νησιού συμβάλλουν στη διατήρηση ενός καθαρού περιβάλλοντος, απαλλαγμένου από τη χρήση φυτοφαρμάκων, παράγοντας που ενισχύει την αγνότητα και την ποιότητα του παραγόμενου μελιού.

Η μελισσοκομία στις Οινούσσες διατηρεί παραδοσιακό χαρακτήρα, προσαρμοσμένο στην περιορισμένη, θυμαρόφυτη χλωρίδα. Η κύρια παραγωγή εστιάζει στην εκμετάλλευση της θερινής ανθοφορίας του θυμαριού.

Η συλλογή πραγματοποιείται με τη μεταφορά των κυψελών στις περιοχές εντατικής ανθοφορίας, μόλις το μέλι στις κηρήθρες έχει ωριμάσει και σφραγιστεί (υγρασία $<20%$). Η παραγωγή διέπεται από την αρχή της ελάχιστης επεξεργασίας. Αφού γίνει η αποκέρωση, το μέλι εξάγεται με φυγοκέντριση σε χαμηλές θερμοκρασίες. Ακολουθεί αργή διήθηση για την απομάκρυνση του κεριού και η τυποποίηση. Απαραίτητη ορθή πρακτική είναι η αποφυγή υπερβολικής θέρμανσης, διασφαλίζοντας τη διατήρηση των βιοδραστικών συστατικών και του αρώματος του θυμαρίσιου μελιού. Λόγω της υψηλής καταπόνησης των μελισσιών από την έντονη μελιτοφορία, δίνεται έμφαση στη συνεχή ανανέωση του πληθυσμού και την επαρκή παροχή γύρης.

Η παραγωγή μελιού στις Οινούσσες, αν και σε μικρή κλίμακα, έχει έναν σημαντικό κοινωνικο-οικονομικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο στο νησί. Πρωτίστως, συνιστά μία από τις ελάχιστες παραδοσιακές πρωτογενείς παραγωγικές δραστηριότητες, προσφέροντας στους κατοίκους μια πηγή εισοδήματος πέρα από τη ναυτιλία, που κυριαρχεί στην οικονομία. Η διατήρηση της μελισσοκομίας συμβάλλει στην πολυμορφία της οικονομίας και στην αυτονομία του νησιού.

Περιβαλλοντικά, οι μέλισσες είναι ζωτικής σημασίας για την επικονίαση της τοπικής χλωρίδας, ιδιαίτερα των αρωματικών φυτών όπως το θυμάρι, συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση της βιοποικιλότητας του άνυδρου νησιωτικού οικοσυστήματος. Τέλος, το Μέλι Οινούσσες λειτουργεί ως ένα ποιοτικό τοπικό προϊόν, το οποίο ενισχύει την ταυτότητα και την εικόνα του νησιού ως προορισμού με αγνά, παραδοσιακά προϊόντα, προσδίδοντας γαστρονομική αξία.

Η μελισσοκομία στα νησιά του Αιγαίου έχει ιστορικές ρίζες που φτάνουν στην αρχαιότητα, καθώς το μέλι αποτελούσε μια βασική γλυκαντική ουσία. Στις Οινούσσες, όπως και σε πολλά μικρά νησιά, η πρακτική αυτή είναι στενά συνδεδεμένη με την αγροτική παράδοση που αναπτύχθηκε παράλληλα με τη ναυτική ιστορία. Ενώ το νησί είναι διάσημο κυρίως για τους εφοπλιστές του, η μελισσοκομία διατηρήθηκε ως μια δευτερεύουσα, αλλά απαραίτητη, ασχολία για την εξασφάλιση τροφίμων και την εκμετάλλευση της περιορισμένης φυσικής βλάστησης.

Το θυμαρίσιο μέλι, ως το κυρίαρχο είδος, συνδέεται άρρηκτα με τον πολιτισμό του θάμνου και της ξηροθερμικής γης του Βορείου Αιγαίου. Η παραγωγή του, αν και λιτή, είναι μέρος της κληρονομιάς της επιβίωσης και της αυτονομίας των νησιωτών που έπρεπε να αξιοποιήσουν κάθε πόρο που προσέφερε η γη τους.