Θυμαρίσιο μέλι

Πρόκειται για ένα από τα πιο φημισμένα ελληνικά μέλια, που ξεχωρίζει για την υψηλή περιεκτικότητά του σε νέκταρ θυμαριού, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως φαίνεται από εμπορικές αναφορές του μελιού "Φούρνοι Κορσεών", μπορεί να αγγίζει ή και να ξεπερνά το 97% του συνολικού νέκταρος, κατατάσσοντάς το στα μέλια πολύ υψηλής καθαρότητας και ποιότητας. Χαρακτηρίζεται από το ανοιχτό κεχριμπαρένιο έως κοκκινωπό του χρώμα, το πλούσιο, δυνατό και πικάντικο άρωμα που οφείλεται στα αιθέρια έλαια του θυμαριού, και την έντονη, γλυκιά γεύση με μια ελαφριά αψάδα. Η κρυστάλλωσή του είναι σχετικά αργή (συνήθως 6-18 μήνες) λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη.

Η Θύμαινα είναι ένα μικρό νησί που ανήκει στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Φούρνων Κορσεών στο βορειοανατολικό Αιγαίο Πέλαγος, το οποίο βρίσκεται ανατολικά της Ικαρίας. Οι ιδανικές κλιματολογικές συνθήκες με τα ξηρά, θερμά καλοκαίρια και το μεσογειακό κλίμα, ευνοούν την πλούσια ανάπτυξη του θυμαριού, το οποίο αποτελεί την κυρίαρχη μελισσοκομική χλωρίδα. Η γεωγραφική θέση και η μικρή έκταση του νησιού, σε συνδυασμό με την απουσία γεωργικών δραστηριοτήτων μεγάλης κλίμακας, συμβάλλουν στη διατήρηση ενός αμόλυντου περιβάλλοντος, παρέχοντας στις μέλισσες καθαρό νέκταρ και μελίτωμα, στοιχεία κρίσιμα για την υψηλή ποιότητα και τα ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του παραγόμενου μελιού. Η Θύμαινα, μαζί με τους Φούρνους, περιλαμβάνεται στις περιοχές του Βορείου Αιγαίου όπου η μελισσοκομία έχει σημαντική ανάπτυξη.

Η παραγωγή του θυμαρίσιου μελιού στη Θύμαινα ακολουθεί τις παραδοσιακές μεθόδους της νομαδικής μελισσοκομίας του Αιγαίου, προσαρμοσμένες στις εδαφοκλιματικές συνθήκες του νησιού. Η βασική ανθοφορία του θυμαριού λαμβάνει χώρα συνήθως κατά τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο. Οι μελισσοκόμοι μεταφέρουν τις κυψέλες τους σε επιλεγμένες περιοχές του νησιού με πλούσια θυμαροτόπια, διασφαλίζοντας ότι η συντριπτική πλειοψηφία του συλλεγόμενου νέκταρος προέρχεται από το θυμάρι, με αποτέλεσμα την υψηλή μονοανθική του καθαρότητα.

Η διαδικασία παραγωγής περιλαμβάνει:

1. Τοποθέτηση/Νομαδισμός: Οι κυψέλες μετακινούνται στα θυμαροτόπια της Θύμαινας την περίοδο της ανθοφορίας.
2. Συγκομιδή: Η συλλογή του μελιού γίνεται όταν το μεγαλύτερο μέρος των κηρηθρών έχει σφραγιστεί από τις μέλισσες, σημάδι ότι το μέλι έχει ωριμάσει και η υγρασία του έχει πέσει σε ασφαλή επίπεδα. Αυτό πραγματοποιείται συνήθως στα τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου.
3. Εξαγωγή: Το μέλι εξάγεται από τις κηρήθρες με τη χρήση φυγοκέντρισης σε μελιτοεξαγωγέα. Οι παραδοσιακές πρακτικές συχνά περιλαμβάνουν την ψυχρή εξαγωγή, χωρίς θέρμανση, ώστε να διατηρηθούν όλα τα θρεπτικά και αρωματικά συστατικά του μελιού αναλλοίωτα.
4. Καθαρισμός και Ωρίμανση: Ακολουθεί η διήθηση για την απομάκρυνση μεγάλων ξένων σωματιδίων (π.χ., κερί) και η φυσική καθίζηση του μελιού σε ανοξείδωτες δεξαμενές, όπου παραμένει για λίγες ημέρες για να ανέβουν στην επιφάνεια τυχόν φυσαλίδες αέρα και υπολείμματα.
5. Τυποποίηση: Το μέλι τυποποιείται σε γυάλινα βάζα. Είναι σημαντικό ότι οι μελισσοκόμοι του Αιγαίου, και της Θύμαινας, ενθαρρύνονται να μην υπερθερμαίνουν το μέλι κατά την τυποποίηση, ώστε να διατηρούνται υψηλά τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά, όπως η τιμή της διαστάσης (ενζύμου) και η χαμηλή υδροξυμεθυλοφουρφουράλη (HMF).

Η μελισσοκομία, και ειδικότερα η παραγωγή του φημισμένου θυμαρίσιου μελιού, αποτελεί μία από τις κύριες οικονομικές δραστηριότητες των κατοίκων της Θύμαινας, μαζί με την αλιεία. Λόγω της μικρής έκτασης και της ελλειπτικής αγροτικής ανάπτυξης, η μελισσοκομία αξιοποιεί τη μοναδική, αμόλυντη χλωρίδα του νησιού, προσφέροντας ένα υψηλής προστιθέμενης αξίας προϊόν. Η συνεχής ανάπτυξη της μελισσοκομίας, σύμφωνα με τις τοπικές αναφορές, συμβάλλει στη διατήρηση του πληθυσμού και την ενίσχυση του εισοδήματος των λίγων μόνιμων κατοίκων, ενώ παράλληλα διατηρεί ζωντανές τις παραδοσιακές πρακτικές.

Η φήμη του Θυμαρίσιου Μελιού Φούρνων Κορσεών/ Θύμαινας λειτουργεί και ως μοχλός έλξης του ποιοτικού τουρισμού, καθώς οι επισκέπτες αναζητούν τα τοπικά προϊόντα, όπως το μέλι, τα τυριά (μυζήθρα, λαδοτύρι) και τα φρέσκα ψάρια, συμβάλλοντας έτσι στην τοπική γαστρονομική ταυτότητα και προβολή του συμπλέγματος. Η προστασία του θυμαριού και του περιβάλλοντος από τους ίδιους τους μελισσοκόμους είναι ουσιαστική για τη διασφάλιση της παραγωγής, ενισχύοντας την περιβαλλοντική συνείδηση.

Η μελισσοκομία στον ευρύτερο χώρο του Αιγαίου και των Κυκλάδων έχει βαθιές ρίζες στην αρχαιότητα, καθώς το ελληνικό θυμαρίσιο μέλι (ο "άριστος οίνος" κατά τον Αριστοτέλη) ήταν γνωστό για την ποιότητα και τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Στη Θύμαινα και τους Φούρνους Κορσεών, η παράδοση της μελισσοκομίας συνδέεται με την αυτάρκεια και τη λιτή ζωή των νησιωτών. Ιστορικά, το μέλι ήταν βασικό γλυκαντικό και συχνά το μοναδικό αγροτικό προϊόν προς πώληση ή ανταλλαγή.

Η πολιτιστική κληρονομιά του μελιού ενσωματώνεται στα τοπικά έθιμα και τη γαστρονομία. Η μελισσοκομία, όπως και η κτηνοτροφία, αποτελεί ένα επάγγελμα που απαιτεί συνεχή νομαδική κίνηση εντός του νησιού ή και μεταξύ των νησιών για την εκμετάλλευση της εποχικής ανθοφορίας, διατηρώντας έτσι μια σύνδεση με τον παραδοσιακό, ρυθμικό τρόπο ζωής του Αιγαίου.

Τα έθιμα στη Θύμαινα περιστρέφονται γύρω από την αλιεία και τη μελισσοκομία, με το θυμαρίσιο μέλι να αποτελεί βασικό συστατικό σε γιορτές και πανηγύρια.

• Γλυκά Προσφοράς: Το μέλι χρησιμοποιείται για το γλύκισμα των «κατιμεριών» (τηγανητή ζύμη με ντόπια μυζήθρα), τα οποία περιχύνονται πλούσια με τοπικό μέλι και προσφέρονται σε γάμους και βαπτίσεις, συμβολίζοντας την ευημερία.
• Πανηγύρια: Τοπικά προϊόντα, όπως το μέλι, πωλούνται ή προσφέρονται στα πανηγύρια των Φούρνων (π.χ., Άη Γιάννη του Θερμαστή), ενισχύοντας την άμεση επαφή παραγωγού-καταναλωτή.
• Φαρμακευτική Χρήση: Το μέλι χρησιμοποιείται παραδοσιακά ως φυσικό φάρμακο για τον βήχα, τον πονόλαιμο και την τόνωση του οργανισμού, λόγω των αντισηπτικών και τονωτικών του ιδιοτήτων.