Τοπικοί ποικιλιακοί επιτραπέζιοι οίνοι Σάμου

Προδιαγραφές

Ποικιλία: Μοσχάτο Άσπρο  

Μορφή Αμπελώνων: Κυπελλοειδή ή γραμμικά σχήματα με βραχύ κλάδεμα. Η ηλικία των αμπελώνων πρέπει να είναι μεγαλύτερη των τριών (3) ετών.

Μέγιστη Απόδοση  : Δεν υπερβαίνει τα 10.000 kg νωπών σταφυλιών ανά εκτάριο (ha) ή τα 80 HL γλεύκους ανά εκτάριο.

Παράγεται σύμφωνα με την σύγχρονη τεχνολογία παραγωγής λευκών οίνων και η θερμοκρασία κατά την αλκοολική ζύμωση δεν υπερβαίνει τους 20 °C. 

Η ζώνη παραγωγής του οίνου ΠΓΕ ΑΙΓΑΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ ταυτίζεται με αυτή του ΠΟΠ Σάμος. Καλύπτει σχεδόν ολόκληρο το νησί, εκτός των περιοχών των Δημ. Διαμερισμάτων : Κουμαιίκων, Σκουραιίκων, Νεοχωρίου, Μαραθοκάμπου, Καλλιθέας, Δρακαίων, Μύλων, Πυθαγορείου, Παλαιοκάστρου. Οι αμπελώνες  εκτείνονται από το υψόμετρο της θάλασσας έως τα 900 μέτρα, κυρίως στη βόρεια πλευρά των οροσειρών Άμπελος (Καρβούνης) και Κερκετέας (ή Κέρκης). 

Το εδαφοκλιματικό περιβάλλον της Σάμου είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό. Το κλίμα είναι τυπικά μεσογειακό, με ήπιες θερμοκρασίες και απουσία ακραίων διακυμάνσεων. Το καλοκαίρι, οι συχνοί βόρειοι-βορειοδυτικοί άνεμοι μετριάζουν την υψηλή θερμοκρασία, βοηθώντας στην υγεία του σταφυλιού. Τα εδάφη είναι γενικά ασβεστολιθικά και ξηρικά, με υψηλή κλίση. Η καλλιέργεια σε αναβαθμίδες είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της διάβρωσης και τη συγκράτηση του εδάφους. Αυτές οι συνθήκες, σε συνδυασμό με τις μεγάλες υψομετρικές διαφορές, συμβάλλουν στη δημιουργία σταφυλιών με έντονα αρωματικά χαρακτηριστικά.

Προδιαγραφές

Ποικιλία Άσπρο Μοσχάτο.

Παράγεται σύμφωνα με την σύγχρονη τεχνολογία παραγωγής λευκών οίνων και η θερμοκρασία κατά την αλκοολική ζύμωση δεν υπερβαίνει τους 20 °C.

Η διαμόρφωση των πρέμνων ακολουθεί τις συνήθεις για την περιοχή καλλιεργητικές τεχνικές.

Η μέγιστη απόδοση ανά εκτάριο (ha) που επιτρέπεται ανέρχεται για τις λευκές ποικιλίες σε δώδεκα χιλιάδες (12,000) κιλά νωπά σταφύλια  

Η μέγιστη απόδοση ανά εκτάριο (ha) ανέρχεται   σε 90HL τελικού προϊόντος.

Η ζώνη του ΠΓΕ Πλαγιές Αμπέλου (PGI Slopes of Ampelos), που θεσπίστηκε το 1990, περιλαμβάνει τους αμπελώνες που βρίσκονται εκτός της ζώνης του ΠΟΠ Σάμος, στις περιοχές Καλλιθέας, Μαραθοκάμπου, Νεοχωρίου και Σκουραίικων, Μαραθοκάμπου , Πυθαγορείου, Δρακαίων , Παλαιοκάστρου .

Πρόκειται για οίνους οι οποίοι μπορούν αναγράφουν την ονομασία της ποικιλίας και το έτος παραγωγής. Παράγονται  λευκοί, ερυθρωποί και ερυθροί από διάφορες ποικιλίες που καλλιεργούνται στο νησί.

Εκτός των οίνων ΠΟΠ , ΠΓΕ, ποικιλιακών,  από τα επτά (7) οινοποιεία που δραστηριοποιούνται στην Σάμο, παράγονται και πολλοί οίνοι επιτραπέζιοι, λευκοί, ερυθρωποί και ερυθροί. Αναφορικά με την περιεκτικότητα σε σάκχαρα είναι ξηροί, ημίξηροι, ημίγλυκοι, γλυκείς.

Οίνοι με ονομασία κατά παράδοση

Οίνοι λευκοί με προσθήκη ρητίνης πεύκου. Πρόκειται για την γνωστή «Ρετσίνα»

Η οινοπαραγωγή στη Σάμο χαρακτηρίζεται από την αρμονική συνύπαρξη παραδοσιακών πρακτικών και σύγχρονων τεχνολογικών μεθόδων.

Μέθοδος Καλλιέργειας

Η καλλιεργητική πρακτική ακολουθεί παραδοσιακά πρότυπα:

1. Διαμόρφωση: Οι αμπελώνες διαμορφώνονται σε χαμηλό κύπελλο  , υποστηρίζοντας την κυρίως τηνξερική καλλιέργεια
2. Κλάδεμα: Εφαρμόζεται βραχύ κλάδεμα για τον έλεγχο της παραγωγής και τη βελτίωση της ποιότητας του σταφυλιού.
3. Πεζούλες: Η χρήση αναβαθμίδων (πεζούλες) με χτιστές πέτρινες ξερολιθιές είναι η πιο χαρακτηριστική παραδοσιακή τεχνική. Αυτές οι κατασκευές επιτρέπουν την αμπελοκαλλιέργεια σε απότομες κλίσεις, μεγιστοποιούν την έκθεση στον ήλιο και προστατεύουν το λίγο χώμα.
4. Συγκομιδή: Ο τρύγος γίνεται χειρωνακτικά λόγω του επικλινούς εδάφους, Άυγουστο και Σεπτέμβριο, όταν το σταφύλι έχει φτάσει στο επιθυμητό επίπεδο ωρίμανσης.

Η παραγωγή οίνου στη Σάμο αποτελεί τον βασικό μοχλό της αγροτικής οικονομίας του νησιού. Ο ΕΟΣ Σάμου, ένας από τους μεγαλύτερους και παλαιότερους συνεταιρισμούς της Ελλάδας, μαζί με τα οινοποιεία που ιδρύθηκαν μετά το 2016 ( άρση αναγκαστικότητας), έχουν αναλάβει τη συγκέντρωση και οινοποίηση της παραγωγής των αμπελώνων του νησιού. Αυτή η συλλογική προσπάθεια εξασφαλίζει εισόδημα για τους περίπου 2.000 αμπελουργούς του νησιού και προστατεύει το προϊόν από αθέμιτο ανταγωνισμό.

Ο αντίκτυπος είναι επίσης κοινωνικός και περιβαλλοντικός. Η διατήρηση της αμπελοκαλλιέργειας και των χιλιάδων χιλιομέτρων πεζουλών όχι μόνο συντηρεί το μοναδικό αγροτικό τοπίο, αλλά προστατεύει επίσης το έδαφος από τη διάβρωση και τη δασική πυρκαγιά. Επιπλέον, ο σαμιώτικος οίνος, με τις εκατοντάδες διεθνείς διακρίσεις του, λειτουργεί ως ισχυρός πρεσβευτής για την προώθηση της Σάμου ως γαστρονομικού και οινικού προορισμού.

Η ιστορία του κρασιού της Σάμου χάνεται στα βάθη των αιώνων, με την αμπελοκαλλιέργεια να έχει ξεκινήσει πριν την 1η χιλιετία π.Χ.. Ο μύθος αναφέρει ότι ο θεός Διόνυσος χάρισε το Μοσχάτο στους Σαμιώτες. Σε νομίσματα του 5ου π.Χ. αιώνα απεικονίζονται αμφορείς και τσαμπιά σταφυλιών. Ο ιστορικός Ησύχιος αναφέρει τη σαμία σταφυλή ως «πολύ γλυκιά και αρωματική».

Η μεγάλη ανάπτυξη του εμπορίου, κυρίως του γλυκού οίνου, ξεκίνησε από τον 16ο αιώνα, με μαρτυρίες για την καλλιέργεια του Μοσχάτου. Ο ανθοσμίας οίνος της Σάμου ήταν ένα από τα βασικά είδη εμπορίου από τα μέσα του 17ου αιώνα και το εμπόριο επεκτάθηκε στη Ρωσία, την Ευρώπη και αργότερα, γύρω στο 1820, την Αμερική. Καθοριστικό σημείο στη σύγχρονη ιστορία ήταν η ίδρυση του ΕΟΣ Σάμου το 1934, η οποία σταθεροποίησε την παραγωγή και την ποιότητα, και αποτέλεσε ένα πρότυπο συλλογικής αγροτικής οργάνωσης.